میراث داران واقعی هنر بلوچ

میراث داران واقعی هنر بلوچ

صدیق حسین زاده

همانطور که می دانید ماندگاری شاخه های مختلف هنر بلوچ متکی بر روایات و شفاهی بودن است که نسل به نسل تا به اینجا رسیده و امروزه بسیاری از خواندن ، دیدن و شنیدن آن لذت می برند و ما هم به خود می بالیم که هنر بلوچ پس از گذشت قرن ها هنوز اصالت خود را حفظ کرده و در میان سایر هنرهای سنتی پا بر جای مانده است.

اما حتما" کسانی در پایداری این هنر غنی نقش عمده تری داشته اند و به واقع میراث داران واقعی آن نیز هستند و اگر قرار باشد روزی به تاریخ هنر در میان مردم بلوچ پرداخته شود باید بیش از دیگرانی که نقش چندانی نداشته اند سهم ببرند.

منظور از سهم به هیچ وجه انحصار هنر در دست یک گروه خاص نیست بلکه باید به این نکته مهم توجه کرد که اگر روزی نظام کاست و کم به طور رادیکال در بلوچستان وجود داشته و امروز نسبت به آن زمان کمی فروکش کرده ، در درون خود و برای آنهایی که از آن کاست رنج و ظلم دیده اند بهره ای مهم تر و تاریخی داشته که غیر قابل انکار است.

بر عکس آنچه که در بلوچستان اتفاق افتاده در بسیاری از نقاط دیگر دنیا هنر همیشه و لزوما" در اختیار قشر پائین جامعه آن زمان نبوده و نظام کاست باعث نشده که گروهی که قدرت را در اختیار داشته اند هنر را فقط از آن قشر ضعیف بدانند و به نوعی از آن دوری بورزند ، اگر به تاریخ اروپا نگاهی بیندازیم می بینیم که شاهان و ارباب زادگان بخشی از تاریخ هنر نقاشی و موسیقی را تشکیل می دهند.

آنچه که در بلوچستان اتفاق می افتد و پیشتر هم در تاریخ اتفاق افتاده نظام کاست یا اختلاف طبقاتی است که میراث داری هنر را بر گردن قشر پائین جامعه انداخته و کسانی که خود را اصیل و منزه دانسته اند از فراگیری و اجرای هنرهایی مثل موسیقی دوری ورزیده اند و البته هنوز هم بسیاری دوری می ورزند.

برای اثبات حرفم می توانید لیستی تهیه کنید که در بلوچستان امروز بیشترین یا اکثریت قریب به اتفاق هنرها و بخصوص شاخه های مختلف هنر موسیقی از قبیل خواننده ،‌ نوازنده و رقص در اختیار کدام قشر از مردم بلوچ است. قبول دارم استثناهایی بوده و هستند ، ولی این استثناها بسیار انگشت شمارند و بسیاری از آنها هم به دلیل برگزیدن هنری مثل هنر موسیقی از جمع طایفه ای خود طرد شده اند.

متاسفانه هنوز و تا به امروز در میان اکثریت جامعه بلوچ از هنرمند به عنوان دهلی و سرنایی نام برده می شود و بسیاری از مردم به آنان با دیده تحقیر می نگرند و احترام و عزتی را که در جایی دیگر خارج از بلوچستان به آنها هدیه می کنند ،مردم خودی از آنها دریغ می کنند.