پهره..وبلاگ فرهنگی هنری وادبی بلوچستان
,, روزنامه پهره,, پهره روتاک,,پهره..وبلاگ فرهنگی هنری وادبی بلوچستان
,, روزنامه پهره,, پهره روتاک,,صنعت فرش سیستان و بلوچستان رو به انقراض است
نویسنده: زاهدان- هاشم زهی
صنعت فرش سیستان عمری به درازای تاریخ و فرهنگ کهن ایران دارد و یکی از اصیل ترین قالی های کشور ماست اما بی توجهی به آن سبب شده تا نامی از آوازه تاریخی آن باقی نماند. کشف تکه هایی از پارچه های بافته شده توسط زنان در شهر سوخته با قدمت ۵هزار سال نشانگر فعالیت بانوان سیستانی از گذشته های بسیار دور در زمینه بافت پارچه وقالی و قالیچه است.
مریم.ق بافنده ای که ۲۰سال سابقه فعالیت در زمینه فرش بافی را دارد از ایجاد کارگاه آموزشی در زاهدان خبر داد و هدف از ایجاد این کارگاه را اشتغال زایی در میان زنان بی سرپرست و خودسرپرست عنوان کرد. وی با ابراز گله مندی از نبود مکانی برای عرضه بافت های خود ادامه داد: تاکنون در حدود ۱۵۰قالی بافته شده اما هیچ یک به فروش نرفته است زیرا فرش دست باف در استان متقاضی چندانی ندارد. وی با اشاره به سختی دریافت کردن تسهیلات بانکی نیز گفت: بانک ها در پرداخت وام و ضامن مشکلات بسیاری را برای بافندگان ایجاد کرده اند. وی خاطرنشان کرد: بحث حمایت دولت از مشاغل خانگی در حد شعار بوده و هیچ گونه اقدام عملی در این باره صورت نگرفته است. وی گفت: البته به دلیل گرانی مواد اولیه و همچنین مشغول شدن بسیاری از بانوان در کارهای اداری و خارج از منزل، بافت قالی جذابیت کمتری در میان زنان و دختران دارد.
سرپرست شرکت سهامی فرش شعبه زابل نیز در این باره گفت:فرش سیستان به واسطه بافت منحصر به فرد و همچنین مقاومت در نوع گره از استحکام بالایی نسبت به فرش های سایر مناطق برخوردار است. حمیدرضا دهنوی با بیان این که شرکت سهامی فرش شعبه زابل شعبه ای از شرکت سهامی فرش ایران است، گفت: امروزه تعداد بافنده های سیستان کاهش یافته است. وی افزود: در سال های گذشته هزارو۲۰۰دستگاه فرش بافی در سیستان وجود داشت که این تعداد در حال حاضر به ۲۰۰دستگاه کاهش یافته است. همچنین در حدود ۵تا۶ کارگاه قالی بافی وجود داشت که در حال حاضر این تعداد کارگاه ها به شدت کاهش یافته است. وی هدفمندی یارانه ها را یکی از عوامل موثر بر کاهش تولیدات فرش این منطقه عنوان کرد.وی نبود فرهنگ سازی مناسب در این زمینه را از دیگر مشکلات موجود در صنعت فرش دست باف این منطقه عنوان کرد و گفت: متاسفانه به دلیل تغییرات گسترده ای که در سطح فرهنگی خانواده و به ویژه دختران جوان رخ داده است پس از ادامه تحصیلات از نشستن پشت دار قالی و بافتن آن امتناع می کنند. دهنوی از نبود کارگاه متمرکز در این منطقه خبر داد و گفت: شرکت مواد اولیه، دار قالی و نقشه را به صورت رایگان در اختیار بافندگان قرار می دهد و پس از عقد قرارداد، بافت تولید شده را از آنان خریداری می کند. سرپرست شرکت سهامی فرش شعبه زابل گفت: در حال حاضر نیاز داخلی به فرش سیستان بسیار بالاست و با توجه به کاهش تعداد بافندگان جواب گوی نیاز خارج از کشور نیستیم. وی افزود: با توجه به اعلام تهران مبنی بر نیاز آن ها تولیدات این منطقه به مرکز فرستاده می شود و در آن جا به فروش می رسد. وی هزینه هایی از قبیل پرداخت وام، مواد اولیه، دستگاه ها و اقدامات پس از پایان بافت را از جمله هزینه های تولید یک بافت دانست و گفت: کارهای خاصی که بدون توجه به نقش، طرح، رنگ، نیاز بازار و سلیقه مشتریان تولید شود با مشکل روبه رو خواهد شد. وی با بیان این که عده زیادی از بافندگان تمام وام پرداختی خود را وارد این حرفه نمی کنند، گفت: به دلیل محرومیت و لزوم امرار معاش حدود۹۰درصد وام های پرداختی به بافندگان، صرف هزینه های دیگری غیر از این حرفه می شود. دهنوی اظهار داشت: سال گذشته در نمایشگاهی که در اسفند ماه در زاهدان برگزار شد در غرفه فرش دست باف حتی یک تخته فرش هم به فروش نرفت که علت عمده آن قیمت بالای این محصول است.
سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان با بیان این که تاکنون بیش از ۲هزار و ۲۳۸ کارت شناسایی برای قالی بافان استان صادر شده است، گفت: زمان بر بودن، دشوار بودن کار قالی بافی، کمک های کمیته امداد امام خمینی(ره) و هدفمند شدن یارانه ها تاثیر به سزایی در کاهش تعداد بافندگان داشته است. ایرج حسن پور از جمله برنامه های حمایتی سازمان برای بافندگان فرش دست باف به صورت خانگی را پرداخت تسهیلات عنوان کرد و گفت: تاکنون حدود ۷میلیارد ریال تسهیلات به قالی بافان و فارغ التحصیلان این صنعت پرداخت و هم اکنون نیز ۳۱۶ طرح به مبلغ ۹ میلیارد و ۴۸۰ میلیون ریال با عنوان مشاغل خانگی در رشته قالی بافی به بانک ها معرفی شده است. حسن پور دیگر برنامه های حمایتی را معرفی قالی بافان خانگی به بیمه تامین اجتماعی ذکر کرد و اظهار داشت: قانون بیمه شامل بیمه بازنشستگی، فوت، از کارافتادگی و درمان است که ۷۰درصد حق بیمه توسط دولت و ۳۰درصد آن توسط خود قالی باف پرداخت می شود. وی درباره آموزش قالی بافان نیز گفت: آموزش قالی بافان در بیش از ۹۹ دوره و صدور گواهی نامه های آموزشی با عنوان «به بافی» تاکنون به تعداد ۵ هزار نفر انجام گرفته است. وی شرکت در نمایشگاه های مختلف فرش دست باف داخل و خارج استان، ارائه مقالات تحقیقی و پژوهش در زمینه شناساندن فرش استان به ویژه فرش سیستان، برگزاری جشنواره های استانی در مناطق مختلف استان، انجام امور تحقیقاتی با موضوعات بانک اطلاعاتی نقوش فرش سیستان و استاندارد فرش سیستان را از جمله اقدامات انجام شده برای شناساندن فرش استان عنوان کرد. وی با بیان این که بنابر اظهارات مسئولان فرش دست باف کشور، فرش سیستان جزو برترین فرش های ایران است، ادامه داد: با توجه به بازار پسندی محصولات تولیدی سیستان و همسو شدن کیفیت مطلوب بافت با سلیقه مشتریان خارجی این محصول جایگاه ممتازی را در کشور از لحاظ بازار پسندی داراست و جزو مرغوب ترین تولیدات فرش کشور می باشد. وی افزود: با توجه به تدریس رشته فرش در مقطع کارشناسی در دانشگاه های استان، در چند المپیاد فرش، دانشجویان معرفی شدند که در اولین المپیاد برگزار شده در سال ۱۳۸۵، ۲ نفر از دانشجویان استان مقام دوم و سوم کشوری را در رشته مرمت و طراحی فرش کسب کردند و در سومین المپیاد فرش دست باف کشور که در سال ۱۳۸۷ برگزار شد یک نفر از دانشجویان استان رتبه اول را در رشته طراحی فرش کسب کرد.
