پهره..وبلاگ فرهنگی هنری وادبی بلوچستان
,, روزنامه پهره,, پهره روتاک,,پهره..وبلاگ فرهنگی هنری وادبی بلوچستان
,, روزنامه پهره,, پهره روتاک,,اهمیت تدوین زبان رسمی و معیار بلوچی و دستور آن زبان
دوستان ارجمند و دلسوزان فرهنگ و ادب بلوچی :
اهمیت تدوین زبان رسمی و معیار بلوچی و دستور آن زبان و نیز ترویج آن از امور حیاتی فرهنگ و لسان بلوچی است .
فقدان یک دستور زبان علمی و همه جانبه برای زبان بلوچی را کسانی حس میکنندُ که دستی برآتش خدمات فرهنگی ِ ادبی بلوچی دارند . من سالهاست که در حال تدوین لغتنامه ای برای زبان رسمی و معیار بلوچی هستم و فقط زمانی فقدان دستور زبان بلوچی و فقدان زبان معیار بلوچی را احساس نمیکنم که در حال تدوین لغتنامه بلوچی به فارسی خود نباشم . البته بایست حتماْ در خواب عمیق نیز باشم . در ضمن بعضاْ حتی در خواب نیز آرزوی رسیدن به آنها را دارم چه بقلم خودم یا دیگری . بله این ها تا به این حد پراهمیت و حیاتی هستند. بدون اینها وجود و حیات زبان بلوچی را بایست انکار کرد مگر زبان محاوره ایی یا زبان گفتار بلوچی را .
اهمیت دستور و زبان معیار بلوچی اینجا مشخص میشود که من نمیتوانم با همه ی شما به بلوچی ارتباط نوشتاری برقراربکنم و در حال نگارش مطالب به پارسی هستم. چرا ؟ جواب : چونکه زبانی ندارم که با آن بنویسم و همه بلوچستانیان از پس خوانش و فهم سریع مطالبم برآیند. بالاجبار با زبانی در حال نگارشم که بوسیله ی آن ( فارسی ) میتوانم با همه بلوچها ( البته بجز بلوچستانیان ساکن در بلوچستان شرقی = پاکستان ) ایجاد ارتباط مکاتبه ایی یا نوشتاری بکنم. درسته یانه ؟!
پس پیش بسوی رسیدن به زبان معیار بلوچی و توضیحاْ اینکه این زبان نه لهجه سربازی است و نه کیشکوری و نه قصرقندی و نه سرحدی ِ بلکه معجون و عصاره ایی از همه گویشهای سراسر بلوچستان از سیستان زمین گرفته تا بشاگرد و دابندین و زاهدان و خواش و ایرانشهر و جلگه زمین و قبله زمین ( شرق هرمزگان ) و سرباز و چهبار ( چابهار ) و رودبارزمین و کهنوچ و کویته و تربت و گوادر و گواتر و زابل و ریکستان و هلمند در اوگانستان و همه و همه ی بلوچستان بزرگ . و تدوین و تهیه این معجون به مرارتها و تلخی ها و رنج کشی ها وابسته وشده است .
من کوچک برادران و خواهران بلوچم ِ حسن فروتن ِ اهل و ساکن قصرقند در بلوچستان غربی ( = بلوچستان ایران ) هستم و از سال ۱۳۸۳ ه.ش. تا حال با زحمات شبانه روزی وبعضاْ طاقت زدا و حوصله کش !! حدود ۷۴۰۰ مدخل برای لغتنامه بلوچی ِ فارسی گردآوری کرده ام ان شاءالله تا چند سال آینده ( شاید ۴ ) سال آینده گرداوری لغات و مدخل ها به اتمام برسد . آنگاه به ویرایش آن خواهم پرداخت. آماده شدن برای چاپ آن ( با احتساب ۴ سال قبل الذکر ) حداقل به ۷ سال کار نیاز دارد . نبود زبان رسمی و معیار بلوچی و فقدان دستور زبان بلوچی بزرگترین علل اطاله زمان تدوین لغتنامه اند.
من در راه تدوین لغتنامه و نیز تدوین دستور زبان بلوچی ِ از همه دوستان استمداد دارم.
چرا ادبیات بلوچی رشد و غنای کافی
را نیافته است؟
آیا ما بلوچها دارای ادبیات به معنای واقعی هستیم؟
(بعنوان پیشگفتار ومعرفی نشرات وبلاگ )
هرکس دغدغه ی فکری متفاوتی با غیر دارد و مرا دغدغه اینست:
ما بلوچ ها دهها سال ( بیش از یک قرن ) است که در حوزه ی فرهنگ و ادب بلوچی فعالیت هایی عملی و کتبی و نظری فراوان و چشمگیری انجام داده ایم ولی با تأسفِ جگرسوزانه ، به جایی نرسیده ایم . بعبارتی دیگر و بدون تعارفات معموله ، بلوچستانیان فاقد ادبیات هستند. و هرگاهی اینجا و آنجا کتابی و نشریه ایی به بلوچی میبینیم ؛ بر اساس زبان ادبی نیست و و در واقع صفحات این مکتوبات؛ محل طغیان ، خروش و جولانگاه لهجه هایی است وابسته به نگارنده آنها. اگر خیلی خیلی واقع گرا و منصفانه سخن بگوییم ، در بلوچی به تعداد انگشتان فقط یک دست کتاب پیدا توان کرد که به زبان نسبتاً فراگیر ( رسمی و معیار ) نگاشته شده اند. عمده اسباب و علل آن از نظر من اینهایند:
- نداشتن زبان معیار و رسمی بلوچی . چه بسیارند که تعریف زبان معیار را نمیدانند. و بالفور ذهنشان بسوی لغات مهجور و نسبتاً بلااستفاده و بسیار محلی و منطقوی بلوچی مثل زرد و بیک و... می افتند که مثلاً در فلان نقطه محدود از بلوچستان استفاده میشود یا در شعر فلان شاعر اشعار بلوچی مورد بکارگیری گشته است. فی المثل باور کنید که یک داستان حتی کوتاه به زبان بلوچی نوشته نشده که مورد درک و فهم فوری و یا مورد خوانش و قرائت همه ی باسوادان بلوچ در سراسر بلوچستان باشد.!! هرکس به لهجه خود مینویسد. و فقط برای خود و هم گویشانش قابل قرائت و فهم است. چرا یک عرب یا یک فارسی در هر جای سرزمینهای فارسی نشین و عرب نشین ، مطالبی را مینویسد و برای همه فارسیان و یا اعراب به سهولت قابل قرائت و فهم فوری است؟؟ پاسخ اینست که آنان دارای زبان معیار فارسی و یا عربی هستند ولی ما بلوچها فاقد آنیم. راستی بدانید زبان معیار هر ملتی ، مأخوذ و مقتبس از لهجۀ یک قبیله و یا یک ناحیه خاص از آن ملت نیست بلکه زبانی است ساخته از لغات قابل فهم همگان ( بعبارتی لغات مشترک) از آن ملت که با ضوابط و قواعد دستوری همان زبان مقید و مستحکم و استخوان دار شده که از هم نپاشد.
- نداشتن دستور زبان بلوچی که فراگیر و مقبول عامه و نیز علمی ( برابر علم ادبیات ) باشد.
- تفرقه افکنی های صلیبیون و اعوان و انصار آنان . اینرا باور کنید و به فکر چاره اندیشی باشیم . در مطالب بعدی وبلاگ به فکر توضیح این بند از سخنانم خواهم پرداخت. خواهم گفت که غربی ها چگونه به قصد تفرقه بین ملل اسلام ُ از حربه های فرهنگی و ادبی بهره وری میکنند.
- نه تنها دانشگاه و دپارتمان پژوهشی منسجمی در حوزه فرهنگ و ادب بلوچی نداریم بلکه از داشتن یک انجمن ادبی و فرهنگی منسجم و ساعی و فعالی محروم هستیم.
- اندک کارهای منفردی که میشود ، مسلسل و پی هم نیست .
- با هرکس که کاری فرهنگی ـ ادبی در این حوزه انجام داد به نحوی به ستیز برمی خیزیم. مثلاً چند مورد از این انحاء اینست: الف. توهین و تمسخر مولف و مدون اثر ب . مدرک شما ( مولف و تدوینگر چند کیلوست ؟ ) چیست و چقدر است؟!! متأسفانه به فکر نقطه ضعفیم و به فکر سنگینی افکار و آثارِ مؤلفین و مدوّنین آثار نیستیم و به دنبال سنگینی مدرک میگردیم ؛ آنهم به قصد کوبیدن نگارنده اثر . گویا همه چیز در مدرک است. هرگز به خود نمیگوییم آخر چکار به درختش داریم ، میوه اش را بخوریم. و اگر ضعف دارد برای تکمیل آن برخیزیم و نه برای دعوا و ستیز . باور کنید بارها شنیده ام که نژاد و اصالت قبیلوی نویسنده ایی را به تمسخر گرفته اند !! اصلاً بفکر انتقاد از اثرش نبوده اند. ج. و...
- کارهایی که در این حوزه ( فرهنگ و ادب بلوچی ) انجام میشود ، یکه و منفرد است . غافل از اینکه برخی کارهای مستحکم فرهنگی ـ ادبی نیازمند یک کاسه شدن افکار و اذهان است. مسلماْ بیان استحکام باهم بودن از یکه ای و تنهایی برای دوستان ُنیازمند ادله نیست. و ... 0 /// 0 و ادامه خواهیم داد و لطفا همراهی کنیدم. ( این مطلب بلافاصله پس از تایپ در وبلاگ گذاشته شد ببخشید اگر دارای عیوب ویرایشی است. ).
